Thế giới đang chứng kiến một sự dịch chuyển ngầm nhưng mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng, nơi các yếu tố công nghệ và cảm xúc hòa quyện, tạo ra những phản ứng mua sắm tức thời, phi lý trí và khó đoán hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh đó, các mô hình marketing truyền thống – dù đã từng hiệu quả – đang dần mất đi tính phù hợp. Google, với vai trò là nền tảng trung gian giữa người dùng và thế giới thông tin, đã đưa ra lời đáp: mô hình 4S. Không chỉ là một mô hình mới, 4S còn là bản đồ định hướng lại toàn bộ chiến lược tiếp thị trong thời đại mà mạng xã hội và AI đang trở thành nền tảng chi phối hành vi con người.
Mô hình 4S của Google là gì?
Trong kỷ nguyên số, nơi mà người tiêu dùng dành phần lớn thời gian trực tuyến và bị bao vây bởi hàng ngàn nội dung mỗi ngày, hành vi tiêu dùng đang chứng kiến sự thay đổi toàn diện. Những hành trình mua sắm tuyến tính kiểu cũ – từ phát sinh nhu cầu, khám phá, so sánh đến hành động mua – giờ đây trở nên lỗi thời và không còn phản ánh đúng thực tế.
Trong kỷ nguyên số, người tiêu dùng dành phần lớn thời gian để mua sắm online
Dưới tác động của trí tuệ nhân tạo (AI), mạng xã hội và sự phát triển đa dạng của các nền tảng kỹ thuật số, người tiêu dùng ngày càng có xu hướng hành động theo cảm xúc tức thời, ra quyết định nhanh hơn và bị ảnh hưởng nhiều bởi các yếu tố mang tính cá nhân hóa cao. Trước bối cảnh này, Google đã giới thiệu mô hình 4S như một công cụ giúp thương hiệu hiểu và thích ứng tốt hơn với hành vi người tiêu dùng hiện đại – một hành vi phân mảnh, linh hoạt và chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi mạng xã hội và AI.
Mô hình 4S là viết tắt của bốn yếu tố hành vi tiêu biểu trong thế giới số hiện nay: Streaming, Scrolling, Searching và Shopping. Đây là những hành vi không còn diễn ra rời rạc, mà đan xen nhau trong một chuỗi trải nghiệm phức hợp mà người dùng tạo ra theo cách riêng của họ. Đặc biệt, AI không chỉ đóng vai trò phân tích hành vi sau khi nó diễn ra, mà còn góp phần tái thiết hành vi tiêu dùng theo hướng chủ động hơn, thông minh hơn và cá nhân hóa hơn.
Mô hình 4S của Google hoạt động như thế nào?
Streaming – Thay đổi cách người tiêu dùng tiếp nhận nội dung
Streaming là hình thức xem hoặc nghe nội dung (như video, nhạc, podcast…) trực tiếp qua internet mà không cần tải về thiết bị. Hiện nay, streaming không còn giới hạn trong phạm vi xem phim hay nghe nhạc, mà đã mở rộng ra hàng loạt định dạng nội dung như podcast, video ngắn, livestream, TV thông minh… Người dùng hiện nay tiêu thụ các nội dung streaming một cách liên tục và liền mạch trên nhiều nền tảng khác nhau như YouTube, TikTok, Spotify, Netflix, Twitch, v.v. Điều đáng chú ý là người tiêu dùng không còn tiếp nhận thông tin một chiều, mà thường xuyên tương tác lại với nội dung: họ bình luận, chia sẻ, phản ứng, và thậm chí mua sắm ngay trong khi xem.
Người dùng hiện nay tiêu thụ các nội dung streaming một cách liên tục và liền mạch trên nhiều nền tảng khác nhau
Google xác định Streaming là yếu tố đầu tiên của mô hình 4S bởi nó đã làm thay đổi căn bản cách người tiêu dùng khám phá sản phẩm. Không còn đợi đến khi phát sinh nhu cầu mới tìm kiếm, người dùng ngày nay có thể nhìn thấy một sản phẩm trong lúc đang xem nội dung giải trí và lập tức phát sinh hứng thú.
Chính vì thế, các thương hiệu cần tận dụng khả năng kể chuyện bằng nội dung (storytelling) kết hợp với AI để tự động cá nhân hóa video phù hợp với từng đối tượng khán giả. Điều này không chỉ tăng mức độ kết nối, mà còn rút ngắn hành trình mua sắm – từ khám phá đến mua hàng chỉ trong vài phút xem một video thú vị.
Kể chuyện bằng nội dung (storytelling) kết hợp với AI
Scrolling – Hành vi lướt nhanh, quyết định nhanh
Nếu streaming là trải nghiệm chủ động và có chiều sâu, thì scrolling là hành vi phản xạ – nhưng không kém phần quan trọng. Đơn giản để hiểu thì Scrolling là hành động lướt màn hình lên hoặc xuống (hoặc sang trái/phải) để xem thêm nội dung trên điện thoại, máy tính hay thiết bị số.
Người dùng ngày nay lướt hàng trăm bài viết, hình ảnh, video mỗi ngày trên mạng xã hội. Chỉ trong vài giây, họ quyết định dừng lại hoặc bỏ qua một nội dung. Đây vừa là thách thức lớn với các thương hiệu, nhưng đồng thời cũng là một cơ hội: chỉ cần đúng nội dung, đúng thời điểm, quyết định mua hàng có thể được đưa ra trong tích tắc.
Tham khảo: Cách xây dựng kế hoạch Content Tiktok hiệu quả: Bí quyết chinh phục người xem cho nhà tiếp thị
Người dùng ngày nay lướt hàng trăm bài viết, hình ảnh, video mỗi ngày trên mạng xã hội
Trong mô hình 4S, Scrolling đại diện cho sự bùng nổ của hành vi tiêu thụ nội dung ngắn. Nó phản ánh sự dịch chuyển từ hành vi mua sắm dựa trên lý trí sang hành vi mua sắm dựa trên cảm xúc. Để thích nghi, thương hiệu cần tạo ra các nội dung có sức hút thị giác mạnh, mang tính cá nhân cao, thậm chí sử dụng các KOLs và Influencers để tạo độ tin cậy.
Google khuyến nghị các doanh nghiệp nên ứng dụng AI để phân tích hành vi lướt của từng người dùng nhằm tối ưu hoá việc xuất hiện đúng nội dung – đúng lúc – đúng người, biến mỗi cú lướt thành một cơ hội chuyển đổi.
Google khuyến nghị các doanh nghiệp nên ứng dụng AI để phân tích hành vi người dùng
Searching – Khi tìm kiếm không còn đơn thuần là Google
Searching là hành động tìm kiếm thông tin bằng cách nhập từ khóa vào công cụ như Google, YouTube hay bất kỳ nền tảng nào. Thói quen tìm kiếm hiện nay đã thay đổi một cách triệt để triệt để. Người dùng hiện không chỉ tìm kiếm qua Google mà còn qua TikTok, YouTube, Pinterest, hoặc thậm chí là sử dụng AI như ChatGPT hay Bard để hỏi và nhận câu trả lời tức thời. Sự ra đời của các công cụ tìm kiếm thế hệ mới khiến cho việc hiển thị nội dung trong kết quả tìm kiếm phải nhanh, đúng và mang tính cá nhân cao hơn bao giờ hết.
Người dùng hiện không chỉ tìm kiếm qua Google mà còn qua nhiều ứng dụng giải trí khác
Trong mô hình 4S, Searching phản ánh một bước ngoặt quan trọng trong hành vi tiêu dùng: người tiêu dùng muốn có câu trả lời liền mạch và “phù hợp với mình nhất” chứ không còn muốn tự lọc qua hàng tá kết quả như trước. Đây là lúc AI phát huy vai trò trọng yếu: từ phân tích ý định tìm kiếm đến tự động tạo nội dung, quảng cáo, gợi ý sản phẩm phù hợp.
Google đang tích cực triển khai những công nghệ như Smart Bidding, Performance Max và các giải pháp Shopping Ads để giúp thương hiệu tối ưu hoá chiến lược hiển thị trong môi trường tìm kiếm đa nền tảng.
Các giải pháp Shopping Ads
Shopping – Mua hàng không còn là điểm cuối, mà là trải nghiệm xuyên suốt
Shopping, ai cũng có thể hiểu đó là hành động mua sắm – từ việc dạo quanh trung tâm thương mại, cho đến lướt app mua đồ online mỗi khi “rảnh tay” hoặc thấy món gì đó hấp dẫn. Một trong những điểm đặc biệt nhất của mô hình 4S chính là cách nó xác định Shopping không còn là bước cuối cùng trong hành trình khách hàng, mà là một trải nghiệm đan xen mọi giai đoạn. Người tiêu dùng giờ đây kỳ vọng có thể mua sắm ngay khi họ đang xem một video, đang lướt mạng xã hội hoặc vừa hoàn thành một tìm kiếm. Trải nghiệm mua sắm cần phải mượt mà, không bị đứt đoạn, và đặc biệt là dễ dàng cả về công nghệ lẫn cảm xúc.
Hành trình mua sắm của khách hàng
Google đã nhiều lần nhấn mạnh rằng: một hành trình khách hàng tốt là hành trình rút ngắn khoảng cách giữa nhu cầu và hành động mua. Nhờ AI, thương hiệu có thể tự động hóa các đề xuất sản phẩm, ưu đãi cá nhân hóa, hay thậm chí dự đoán được nhu cầu để gợi ý sản phẩm trước cả khi khách hàng ý thức được. Từ YouTube đến TikTok, từ Google Shopping đến Instagram, tất cả đều đang tích hợp chức năng mua sắm trực tiếp để phục vụ chính thói quen tiêu dùng mới này.
Tham khảo: Branding mang lại lợi thế cạnh tranh gì khi kinh doanh?
Tính năng mua sắm trực tuyến trên ứng dụng Instagram
Cách áp dụng mô hình 4S của Google vào hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp
Để mô hình 4S thực sự phát huy hiệu quả, các doanh nghiệp không thể chỉ dừng lại ở việc hiểu lý thuyết mà cần hiện thực hóa từng yếu tố của mô hình này vào chiến lược marketing, nội dung và công nghệ. Mỗi chữ “S” trong mô hình đại diện cho một giai đoạn hoặc thói quen tiêu dùng mới – nếu được áp dụng đúng cách, sẽ giúp thương hiệu tiếp cận người dùng một cách tự nhiên, cá nhân hóa và bám sát hành vi thực tế hơn bao giờ hết.
Dùng nội dung livestream/video trực tuyến để xây dựng hình ảnh thương hiệu trong tâm trí người xem
Trong giai đoạn mà người dùng dành hàng giờ mỗi ngày để xem video ngắn, livestream hoặc podcast, doanh nghiệp nên xây dựng chiến lược nội dung video mang tính hệ thống. Điều này không chỉ dừng lại ở việc chạy quảng cáo YouTube hay TikTok Ads, mà còn đòi hỏi một kế hoạch nội dung định kỳ và có chủ đích. Doanh nghiệp có thể sản xuất các series mini về sản phẩm, hậu trường sản xuất, review chân thực từ KOL/creator hoặc kết hợp livestream thương mại điện tử.
Doanh nghiệp nên xây dựng chiến lược nội dung video mang tính hệ thống
Ngoài ra, nên ứng dụng công nghệ AI để cá nhân hóa việc hiển thị video đến đúng đối tượng – chẳng hạn, dùng công cụ Google Performance Max hoặc AI phân tích hành vi người xem để điều chỉnh nội dung cho phù hợp với từng nhóm khách hàng mục tiêu. Khi người tiêu dùng tiếp nhận nội dung trong một không gian họ chủ động lựa chọn (như streaming), thương hiệu sẽ dễ xây dựng lòng tin và ảnh hưởng đến nhận thức sớm hơn trong hành trình mua hàng.
Thiết kế nội dung bắt mắt và tương tác ngay trong 3 giây đầu
Thói quen lướt nhanh trên mạng xã hội khiến thời gian chú ý của người dùng ngày càng rút ngắn. Để phù hợp với hành vi tiêu dùng này, doanh nghiệp cần sản xuất những nội dung ngắn gọn, mang yếu tố thị giác mạnh và “bắt trend” đúng lúc. Không phải lúc nào cũng cần quảng cáo – đôi khi một video vui vẻ, một bức ảnh gây xúc động hoặc một câu chuyện chân thật cũng có thể khiến người dùng dừng lại và ghi nhớ thương hiệu.
Doanh nghiệp cần sản xuất những nội dung ngắn gọn, mang yếu tố thị giác mạnh và “bắt trend” đúng lúc
Công nghệ AI có thể hỗ trợ test tự động hàng chục phiên bản nội dung (A/B testing), tối ưu hóa tiêu đề, caption và hình ảnh để phù hợp với từng tệp khách hàng. Ngoài ra, tích hợp công cụ phân tích hành vi người dùng (như heatmap hoặc scroll tracking) sẽ giúp doanh nghiệp biết nội dung nào giữ chân người dùng lâu hơn, từ đó cải tiến sáng tạo nội dung hiệu quả hơn.
Tối ưu SEO và quảng cáo phù hợp với thời đại tìm kiếm bằng AI
Hành vi tìm kiếm truyền thống đang được thay thế dần bằng tìm kiếm hội thoại và khám phá chủ động qua AI như ChatGPT, Gemini hoặc tính năng tìm kiếm tích hợp trong mạng xã hội. Để thích ứng, doanh nghiệp nên định hướng lại chiến lược SEO và Google Ads: nội dung cần dễ hiểu, có cấu trúc rõ ràng, ngôn ngữ gần gũi với cách người dùng đặt câu hỏi, đồng thời sử dụng rich snippet và schema để dễ dàng được AI trích xuất và giới thiệu.
Trong quảng cáo tìm kiếm, nên áp dụng các chiến dịch sử dụng trí tuệ nhân tạo như Performance Max, Smart Bidding, Responsive Search Ads để tự động tối ưu hoá từ khoá, giá thầu và định dạng quảng cáo theo thời gian thực. Điều này giúp thương hiệu xuất hiện đúng lúc, đúng ngữ cảnh – nơi người tiêu dùng đang có nhu cầu cụ thể và sẵn sàng chuyển đổi.
Định hướng lại chiến lược SEO và Google Ads với khám phá chủ động qua AI
Tích hợp trải nghiệm mua sắm xuyên nền tảng, không gián đoạn
Trong thời đại đa kênh, người dùng không còn mua hàng theo quy trình tuyến tính. Họ có thể bắt đầu trên TikTok, tìm hiểu trên Google, xem review trên YouTube và kết thúc bằng việc mua ngay trong một tin nhắn Messenger hoặc comment. Để tối ưu yếu tố “Shopping” trong mô hình 4S, doanh nghiệp nên triển khai mô hình bán hàng đa điểm chạm (omnichannel) – tích hợp gian hàng trên mạng xã hội, liên kết với Google Merchant Center, cài đặt các tính năng mua nhanh ngay trên nội dung hiển thị.
Mô hình bán hàng đa điểm chạm (omnichannel)
Quan trọng hơn, phải đảm bảo trải nghiệm liền mạch: từ khi xem sản phẩm đến khi thanh toán chỉ mất vài thao tác. AI có thể hỗ trợ đề xuất sản phẩm phù hợp với từng người dùng, tạo combo mua hàng thông minh, hoặc nhắc nhở giỏ hàng bị bỏ quên bằng remarketing cá nhân hóa. Ngoài ra, ứng dụng chatbot AI hoặc trợ lý ảo cũng sẽ nâng cao trải nghiệm dịch vụ khách hàng, tăng tỷ lệ chuyển đổi và giữ chân người dùng sau mua.
Kết luận
Khác với các mô hình marketing truyền thống vốn đặt nặng vào cấu trúc hành trình khách hàng, mô hình 4S của Google cung cấp một góc nhìn động – nơi hành vi tiêu dùng không tuân theo thứ tự, mà chuyển động linh hoạt theo bối cảnh, cảm xúc và cá nhân hoá. Việc hiểu rõ bốn yếu tố Streaming, Scrolling, Searching và Shopping sẽ giúp doanh nghiệp định vị lại chiến lược truyền thông, nội dung và bán hàng để phù hợp với một thế giới mà người tiêu dùng không còn bị gò bó bởi hành trình tuyến tính.
Nếu bạn muốn trang bị kiến thức thực chiến để phát triển các chiến dịch marketing hiệu quả cho doanh nghiệp mình, Học viện Kstudy chính là lựa chọn lý tưởng với các khóa học về Digital Marketing.
Tìm hiểu khóa học phù hợp với bạn:
Hãy tham khảo ngay các bài viết/khóa học tại Học viện Kstudy để không bỏ lỡ các thông tin cập nhật mới nhất nhé!
