Thị trường startup vốn là một cuộc chơi không dành cho tất cả. Đầy rẫy những thách thức từ vốn, kinh nghiệm, thị trường đến quản trị, con đường khởi nghiệp thường không hề bằng phẳng như những gì người ta vẫn tưởng. Điều đáng buồn là rất nhiều ý tưởng tiềm năng đã phải dừng lại vì thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng hoặc đi sai chiến lược ngay từ đầu. Tại sao tỷ lệ startup thất bại lại cao đến như vậy? Đâu là những nguyên nhân chính dẫn đến thất bại và liệu có giải pháp nào giúp các doanh nghiệp trẻ vượt qua những rào cản đó để phát triển bền vững? Hãy cùng Kstudy khám phá trong bài viết này nhé!
Những lí do chính khiến 90% Startup thất bại
Tài chính yếu và quản lý dòng tiền kém
Một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến thất bại của các startup là việc không kiểm soát được tài chính và dòng tiền. Khi mới bắt đầu, hầu hết các startup đều vận hành với nguồn vốn hạn chế, nhưng lại không xây dựng được kế hoạch sử dụng ngân sách hợp lý. Họ thường tiêu tốn vào các hoạt động tiếp thị, phát triển sản phẩm hoặc tuyển dụng mà không có kế hoạch tài chính dài hạn. Đặc biệt, khi chưa có doanh thu ổn định, dòng tiền trở thành yếu tố sống còn – nhưng lại là thứ nhiều startup chủ quan, hoặc thiếu kiến thức để quản lý.
Một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến sự thất bại là việc không kiểm soát được tài chính và dòng tiền.
Không ít trường hợp dù ký được các hợp đồng lớn, có vẻ đầy triển vọng, nhưng lại “chết trên đống hợp đồng” vì bị chiếm dụng vốn. Các điều khoản thanh toán dài, chậm hoặc không rõ ràng khiến dòng tiền bị đứt quãng.
Intech Group là một ví dụ điển hình: khi khởi sự chỉ có vỏn vẹn 8,6 triệu đồng, công ty đã sớm vướng vào tình trạng khó khăn khi ký nhiều hợp đồng lớn nhưng không kiểm soát tốt thời gian thanh toán. Chính vì vậy, bài học lớn ở đây là startup không chỉ cần gọi vốn, mà còn cần biết quản trị tài chính một cách thực tế, luôn có kịch bản phòng thủ cho tình huống xấu nhất, và thận trọng trước mọi cam kết tài chính.
Ví dụ về doanh nghiệp Intech Group
Thiếu kinh nghiệm và sự nhạy bén thị trường
Rất nhiều startup được sáng lập bởi những người trẻ có đam mê, nhưng lại thiếu kinh nghiệm thực chiến. Điều này dễ dẫn đến những sai lầm trong xây dựng sản phẩm, định vị thương hiệu và vận hành đội ngũ. Họ thường phát triển sản phẩm dựa trên ý tưởng cá nhân, cảm tính hoặc chỉ từ một niềm tin mạnh mẽ rằng “sản phẩm này sẽ thành công”, mà bỏ qua bước khảo sát thị trường và lắng nghe nhu cầu thực tế từ khách hàng.
Rất nhiều startup được sáng lập bởi những người trẻ có đam mê, nhưng lại thiếu kinh nghiệm thực chiến.
Việc không kiểm chứng nhu cầu thị trường trước khi đổ tiền phát triển khiến nhiều sản phẩm ra đời trong bối cảnh sai thời điểm, không phù hợp với xu hướng, hoặc không đủ cạnh tranh. Đã từng có trường hợp startup đầu tư mạnh vào sản xuất mũ bảo hiểm trong lúc người tiêu dùng đang chuyển dịch sang phương tiện ô tô, dẫn đến thất bại nặng nề.
Ngoài ra, tâm lý “sợ sai” cũng là một trở ngại lớn. Khi mới khởi nghiệp, nhiều founder luôn muốn mọi thứ hoàn hảo ngay từ đầu, dẫn đến trì hoãn ra mắt sản phẩm, không dám thử nghiệm nhanh – sai nhanh – sửa nhanh. Trong khi đó, thất bại trong khởi nghiệp là điều không thể tránh khỏi, và mỗi lần vấp ngã là một bài học quý giá nếu dám đối diện và học hỏi. Như vậy, thiếu trải nghiệm thực tế cộng với việc không có tư duy thích nghi linh hoạt với thị trường khiến nhiều startup tự đánh mất cơ hội của chính mình.
Tâm lý “sợ sai” cũng là một trở ngại lớn
Quản trị khách hàng và hệ thống vận hành chưa ổn định
Ngay cả khi đã có sản phẩm tốt và có một lượng khách hàng nhất định, nhiều startup vẫn không thể đi xa vì hệ thống vận hành rời rạc, thiếu chiến lược bài bản để phát triển khách hàng bền vững. Một số doanh nghiệp trẻ chỉ chú trọng vào bán hàng, nhưng lại bỏ qua việc xây dựng mối quan hệ với khách hàng, không có quy trình chăm sóc sau bán hoặc phân tích hành vi để cải thiện sản phẩm. Bên cạnh đó, việc không đầu tư cho marketing, hoặc tiếp cận sai đối tượng mục tiêu, khiến hoạt động kinh doanh không thể mở rộng.
Nhiều startup vẫn không thể đi xa vì hệ thống vận hành rời rạc, thiếu chiến lược bài bản để phát triển khách hàng bền vững.
Trong khi đó, những “ông lớn” trên thị trường thường có hệ thống marketing – bán hàng – chăm sóc khách hàng liên kết chặt chẽ, giúp họ giữ chân người dùng và khai thác giá trị lâu dài. Ngoài yếu tố khách hàng, hệ thống nội bộ cũng là vấn đề. Khi startup bắt đầu phát triển, nếu không kèm theo một cấu trúc quản trị rõ ràng thì rất dễ dẫn đến rối loạn trong vận hành. Tình trạng mập mờ vai trò giữa các thành viên, thiếu quy trình và không có kế hoạch phát triển dài hạn sẽ khiến startup rơi vào vòng xoáy mất kiểm soát.
Một thực tế đáng lo là nhiều founder trẻ chủ quan, cho rằng mọi thứ có thể “vừa làm vừa tính”, nhưng khi rơi vào khủng hoảng – chẳng hạn như nhân sự nghỉ hàng loạt, khách hàng khiếu nại hoặc đối tác chậm thanh toán – thì doanh nghiệp lại không có công cụ nào để xoay chuyển. Thêm vào đó, một số startup quá nôn nóng tăng trưởng nên lao vào hợp tác với các doanh nghiệp lớn mà không lường trước rủi ro. Việc phụ thuộc vào một vài khách hàng chủ chốt, với điều khoản thanh toán kéo dài, khiến startup bị chiếm dụng vốn và suy sụp chỉ sau một hợp đồng tưởng như rất hứa hẹn.
Một số startup quá nôn nóng tăng trưởng nên lao vào hợp tác với các doanh nghiệp lớn mà không lường trước rủi ro.
Cuối cùng, không thể không nhắc đến yếu tố con người và văn hóa doanh nghiệp. Nhiều startup quá tập trung vào sản phẩm, doanh số mà xem nhẹ việc xây dựng đội ngũ. Một tổ chức không có giá trị cốt lõi rõ ràng, không tạo được tinh thần gắn kết và không chú trọng đào tạo nhân sự sẽ rất dễ rơi vào trạng thái “tan rã từ bên trong”, đặc biệt khi gặp phải khó khăn. Con người là nền tảng của mọi hệ thống vận hành. Nếu không đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp từ sớm, startup sẽ rất khó giữ chân nhân tài – và khó đi được đường dài trong hành trình phát triển.
Nhiều startup quá tập trung vào sản phẩm, doanh số mà xem nhẹ việc xây dựng đội ngũ.
Giải pháp cho Startup để tránh thất bại và phát triển bền vững
Quản lý tài chính chặt chẽ và chủ động dòng tiền
Một trong những yếu tố sống còn của bất kỳ startup nào là khả năng kiểm soát dòng tiền và lập kế hoạch tài chính chặt chẽ. Ngay từ đầu, các nhà sáng lập cần xây dựng một ngân sách chi tiết, phân bổ rõ ràng cho từng hạng mục: chi phí cố định, chi phí biến đổi, dự phòng khủng hoảng. Việc thiếu tầm nhìn tài chính khiến không ít startup “chết yểu” ngay khi vừa giành được hợp đồng lớn chỉ vì không thể xoay vốn theo điều khoản thanh toán.
Chính vì vậy, sự tỉnh táo trong việc lựa chọn dự án, sẵn sàng nói “không” với những cơ hội vượt ngoài năng lực tài chính là điều cần thiết. Một startup khôn ngoan là startup luôn biết cân đối rủi ro và bảo vệ dòng tiền ổn định mỗi ngày.
Quản lý tài chính chặt chẽ và chủ động dòng tiền
Nâng cao năng lực bản thân và đội ngũ
Khởi nghiệp là hành trình học hỏi không ngừng. Người sáng lập không chỉ cần có tầm nhìn mà còn phải liên tục cập nhật kỹ năng quản trị, marketing, công nghệ và cả tâm lý con người. Nhưng học một mình là chưa đủ. Startup chỉ có thể phát triển bền vững khi sở hữu một đội ngũ gắn kết, có tinh thần cầu tiến và cùng chung mục tiêu.
Việc đào tạo nội bộ, tạo điều kiện cho nhân viên nâng cao năng lực chuyên môn và được đóng góp tiếng nói vào chiến lược phát triển là cách giúp doanh nghiệp phát triển từ bên trong. Một đội ngũ mạnh không chỉ là nhân sự giỏi, mà là tập thể biết học hỏi, biết sửa sai và cùng nhau đi xa.
Nghiên cứu thị trường và thích nghi linh hoạt
Không ai thành công nếu bán cái thị trường không cần. Vì vậy, nghiên cứu thị trường không phải là bước “làm cho có” mà là nền móng để xây dựng sản phẩm phù hợp. Các startup cần thường xuyên khảo sát, lắng nghe phản hồi từ khách hàng, theo dõi xu hướng tiêu dùng để điều chỉnh định hướng phát triển.
Trong thời đại mọi thứ thay đổi chóng mặt như hiện nay, sự linh hoạt là sống còn. Việc sẵn sàng thay đổi mô hình kinh doanh, thử nghiệm những hướng đi mới, thậm chí quay xe đúng lúc có thể là lựa chọn khôn ngoan giúp startup vượt qua khủng hoảng và nắm bắt cơ hội mới.
Nghiên cứu thị trường và thích nghi linh hoạt
Xây dựng chiến lược khách hàng bền vững
Khách hàng không chỉ là người mua, họ còn là người quảng bá. Để xây dựng chiến lược khách hàng hiệu quả, startup cần kết hợp nhiều kênh: từ tối ưu SEO, truyền thông mạng xã hội, cho đến chăm sóc sau bán hàng để giữ chân khách cũ.
Một sản phẩm tốt, được khách hàng tin tưởng và sẵn sàng giới thiệu cho người khác, có sức mạnh hơn bất kỳ chiến dịch quảng cáo rầm rộ nào. Chiến lược bền vững không phải là “bán được một lần”, mà là tạo ra một hệ sinh thái khách hàng trung thành, đóng góp lâu dài cho sự phát triển của startup.
Xây dựng chiến lược khách hàng bền vững
Kết luận
Startup không dễ, nhưng cũng không phải là con đường không có lối ra. Việc hiểu rõ những nguyên nhân dẫn đến thất bại và áp dụng những giải pháp phù hợp sẽ giúp các doanh nghiệp trẻ tránh được những cái bẫy thường gặp và vững bước trên hành trình khởi nghiệp. Với tư duy đúng đắn, tinh thần học hỏi và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, thành công chắc chắn không còn là điều quá xa vời với các startup.
Nếu bạn muốn trang bị kiến thức thực chiến để phát triển các chiến dịch marketing hiệu quả cho doanh nghiệp mình, Học viện Kstudy chính là lựa chọn lý tưởng với các khóa học về Digital Marketing.
Tìm hiểu khóa học phù hợp với bạn:
Hãy tham khảo ngay các bài viết/khóa học tại Học viện Kstudy để không bỏ lỡ các thông tin cập nhật mới nhất nhé!
Tham khảo:
- Khám phá sự khác biệt trong xu hướng tìm kiếm: TikTok và Google, mỗi bên một thế giới
- Jollibee và hành trình tham vọng trở thành chuỗi đồ ăn nhanh số 1 Việt Nam
